Boris Johnson từ chức thủ tướng, không thể vớt vát những lỗi lầm

Phải bước xuống. Thủ Tướng Boris Johnson đang đọc diễn văn từ chức được chiếu trực tiếp đến toàn dân Anh tại tòa nhà chính phủ 10 Downing Street, London sáng thứ Năm, 7 tháng 7, 2022. Ông Johnson phải rời chức thủ tướng và chức lãnh đạo Đảng Bảo Thủ trước áp lực của đảng sau nhiều vụ bê bối gây ấn tượng chính quyền của ông thiếu nghiêm chỉnh, đạo đức. Ông từng đắc cử thủ tướng năm 2019. (Carl Court/ Getty Images)

Bước đến đường cùng, Thủ Tướng Anh Boris Johnson phải quyết định rời chính quyền. Vào sáng thứ Năm, ông Johnson thông báo quyết định từ chức lãnh đạo Đảng Bảo Thủ, chấm dứt một nhiệm kỳ ba năm đầy những vụ tai tiếng trong nội bộ chính quyền của ông. Cùng với chức lãnh đạo đảng, ông Johnson sẽ từ chức thủ tướng. Ông cho biết ông sẽ giữ chức thủ tướng cho đến khi một người mới được đưa vào chức vụ quan trọng này. Người lãnh đạo mới của nước Anh cũng sẽ là một đảng viên Đảng Bảo Thủ.

Ông Johnson, 58 tuổi, từng từ chối từ chức trước áp lực của công chúng cũng như trong chính quyền mấy lần trước đây, nhưng đến tuần này thì ông không còn lựa chọn nào khác khi mà hàng loạt các viên chức cao cấp trong nội các của ông tuyên bố từ chức nhằm bày tỏ sự phản đối trước những vụ tai tiếng mà ông đã làm ngơ hoặc để cho xảy ra mà không có hành động ngăn chặn. Hàng chục viên chức cấp trung trong chính quyền của ông cũng ra đi, khiến ông Johnson đành phải đi đến quyết định phải từ chức.

Giọt nước làm tràn ly khiến Thủ Tướng Johnson phải từ bỏ quyền lực xảy ra vào thứ Năm tuần trước, khi ông Chris Pincher từ chức vì bị tố cáo đã sờ mó hai người đàn ông trong một dạ tiệc tư nhân vào đêm trước đó. Ông Pincher là phó giám sát viên của đảng (whip), người có trách nhiệm giám sát việc bỏ phiếu của các đồng đảng tại quốc hội.

Mặc dù không trực tiếp nhận lỗi, ông Pincher đã viết trong thư từ chức gởi cho Thủ Tướng Johnson rằng “đêm qua tôi đã uống quá nhiều rượu” và “làm xấu hổ cá nhân tội cũng như những người khác.” Sau đó công chúng được nghe thêm những vụ bê bối tương tự của ông Pincher trong quá khứ.

Ban đầu Thủ Tướng Johnson phủ nhận những cáo buộc đối với ông Pincher, nhưng cuối cùng ông bị ép buộc phải thú nhận rằng ông đã từng nghe báo cáo về ông Pincher mấy năm trước. Thủ tướng đã xin lỗi về việc đưa ông Pincher vào chức vụ quan trọng.

Thế nhưng đối với đồng minh chính trị thì vụ Pincher là giọt nước tràn ly. Họ đã nhiều lần ủng hộ ông Johnson vượt qua những vụ tai tiếng trước đây mà trong đó có những vụ tiệc tùng buông thả với rượu. Lần này họ từ chức hoặc công khai lên tiếng chỉ trích ông.


Những người có thể được Đảng Bảo Thủ bầu lên chức thủ tướng Anh trong những ngày sắp tới, (từ bên trái, hàng trên, đi theo kim đồng hồ) bà Penny Mordaunt, Rishi Sunak, Michael Gove, Nadhim Zahawi, Steve Baker, bà Suella Braverman, Ben Wallace, bà Liz Truss, Sajid Javid và Jeremy Hunt. (Getty Images)

Trong mấy tháng gần đây, Thủ Tướng Johnson đã phải đối phó sự phê phán từ hầu như mọi phía, về cách hành xử và lối sống cẩu thả của ông, kể cả những bữa tiệc tổ chức bất hợp pháp tại các văn phòng của chính phủ ở Downing Street, trong lúc lệnh chống Covid-19 được người dân tuân thủ trên toàn quốc. Chính ông và các viên chức dự tiệc đã bị phạt vì phạm luật.

Ông Johnson cũng bị tố cáo từng nhận tiền một cách bất chính để tân trang nhà của ông ở Downing Street, trừng phạt những nhà lập pháp nhằm bảo vệ một người đồng sự vi phạm luật vận động hành lang.

Gần ba năm trước, ông từng thắng lớn với 80 ghế mà đảng của ông giành được trong nghị viện. Hai tuần trước, Đảng Bảo Thủ bị thua phiếu trong hai cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Đảng đã đổ lỗi cho Johnson về sự thất cử này.

Ngoại trừ ông Winston Churchill, người mà ông Johnson rất ngưỡng mộ, ông Johnson là một chính khách khá nổi tiếng trước khi bước vào chức Thủ Tướng tại Downing Street. Trong mấy thập niên trước, ông đã được nhiều người ưa chuộng từ khi ông còn là một ký giả, một tiểu thuyết gia, một nhân vật truyền hình, và đô trưởng của thủ đô London.

Mặc dù là người thường phát ngôn bừa bãi, gây mích lòng nhiều người, chẳng hạn như khi ông so sánh phụ nữ Hồi che mặt bằng khăn với màn ảnh truyền hình có viền đen bên trên và bên dưới, hoặc gọi đàn ông đồng tính “trai gạ tình.” Ông cũng bừa bãi trong lãnh vực tình cảm, có tình nhân, con rơi. Thế nhưng công chúng xem có vẻ chấp nhận một người có cá tính mạnh mẽ, vui nhộn, sẵn sàng bầu cho đảng của ông để ông lên chức thủ tướng, cho đến khi cá tính này không còn phù hợp với việc điều hành một đất nước, duy trì sự nghiêm chỉnh trong một đất nước nổi tiếng nghiêm chỉnh.

Theo thủ tục, Đảng Bảo Thủ đang giữ thế đa số tại Hạ Viện Anh, và các dân biểu sẽ thảo luận, bỏ phiếu chọn một lãnh đạo mới. Thủ tục này có thể kéo dài vài ngày hay vài tuần, hay lâu hơn. Ông Johnson có nói là ông sẽ giữ chức thủ tướng có thể là đến hết mùa hè, vì đến lúc đó Đảng mới chọn được một người mới thay ông.