Bị lính Mỹ bao vây, thủ lãnh ISIS tự sát tại Syria

Băng nhựa đỏ và vài vật liệu còn đang cháy chung quanh ngôi nhà từng là nơi trú ẩn của thủ lãnh Nhà Nước Hồi Giáo Abu Ibrahim al-Hashimi al-Quraishi tại thị xã Atme, Syria. Ông al-Quraishi đã giật bom tự sát làm nổ tung tầng ba khi ngôi nhà bị lực lượng biệt kích Hoa Kỳ bao vây đêm thứ Tư rạng sáng thứ Năm. (Abdulaziz Ketaz/ AFP via Getty Images)

Vào sáng thứ Năm, Tổng Thống Joe Biden thông báo thủ lãnh Nhà Nước Hồi Giáo (ISIS) đã bị tiêu diệt trong một cuộc hành quân bằng trực thăng của lực lượng Hoa Kỳ tại Syria.

Tổng Thống Biden nói, “Với sự đồng ý của tôi, lực lượng Hoa Kỳ ở tây bắc Syria đêm qua [thứ Tư] đã thực hiện thành công nhiệm vụ chống khủng bố để bảo vệ người dân Mỹ và các đồng minh, giúp thế giới trở nên an toàn hơn. Nhờ kỹ năng và sự dũng cảm của lực lượng quân sự Hoa Kỳ, chúng tôi đã tiêu diệt Abu Ibrahim al-Hashimi al-Quraishi, thủ lãnh tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo. Các binh sĩ Hoa Kỳ đã trở về an toàn sau nhiệm vụ.”

Một viên chức Hoa Kỳ tiết lộ al-Quraishi, 45 tuổi, đã nổ bom tự sát, khiến ông ta và các thành viên trong gia đình thiệt mạng, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em.

Tổng Thống Biden xác nhận tin tự sát, cho biết thủ lãnh ISIS giật nổ vòng đai đeo bom tự sát, khiến hầu hết tầng ba của căn nhà bị nổ tung ở thị trấn Atmeh, Syria, khiến một số người trong gia đình chết theo. Ông Biden gọi quyết định của al-Quraishi là “hành động hèn nhát tuyệt vọng cuối cùng.”

Trong khi đó, tổ chức Quan Sát Nhân Quyền Syria cho biết “có ít nhất 13 người đã chết, gồm cả sáu trẻ em và bốn phụ nữ,” do những vụ nổ và đụng độ xảy ra trong cuộc tấn công của lực lượng biệt kích Hoa Kỳ nhằm vào ngôi nhà tại thị trấn Atmeh của Syria, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo viên chức Tòa Bạch Ốc, sứ mạng tiêu diệt al-Quraishi đã được chuẩn bị trong nhiều tháng. Al-Qurayshi kiểm soát những nhánh của ISIS ở nước ngoài - gồm cả nhánh ở Afghanistan, chịu trách nhiệm về cái chết của các binh sĩ Hoa Kỳ năm ngoái. Nhân vật này cũng giữ vai trò chủ chốt trong tội ác diệt chủng người dân tộc thiểu số Yazidi.

Từ tháng 12, 2021, các viên chức Ngũ Giác Đài đã đưa mô hình địa điểm tác chiến đến Phòng Tình Huống tại Tòa Bạch Ốc, để trình bày cho Tổng Thống Biden về kế hoạch tấn công. Nhân vật mục tiêu - al-Qurayshi - không bao giờ rời khỏi khu nhà. Ông ta sống trên tầng ba với gia đình và chỉ thỉnh thoảng xuất hiện trên sân thượng để tắm nắng. Gia đình của một thành viên ISIS khác sống ở tầng hai. Một gia đình khác - không có mối liên hệ nào với IS - sống ở tầng một, và không biết gì về những người sống ở hai tầng trên.

Hoa Kỳ biết được al-Qurayshi sống tại ngôi nhà này từ cách đây vài tháng. Al-Qurayshi được cho là đã điều hành hoạt động khủng bố thông qua một mạng lưới liên lạc. Khi được viên chức quân sự thông báo về sứ mạng tiêu diệt thủ lãnh ISIS vào tháng 12, Tổng Thống Biden đã yêu cầu Ngũ Giác Đài thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm tử vong cho thường dân - một yêu cầu rất khó thực hiện đối với một mục tiêu cố tình cho gia đình ở xung quanh làm “lá chắn sống.”

Lực lượng Hoa Kỳ đã tập dượt tấn công trước khi thực hiện sứ mạng, trong đó có cả các biện pháp bảo vệ người vô tội. Khi biệt kích Hoa Kỳ đổ bộ, họ sẽ lớn tiếng thông báo sự hiện diện của mình, yêu cầu những người bên trong tòa nhà ra ngoài và cư dân trong khu vực tránh xa.

Tổng Thống Biden chấp thuận thực hiện vụ tấn công vào ngày thứ Ba tại Phòng Oval, sau khi được Bộ Trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin và Tướng Mark Milley, chủ tịch Bộ Tư Lệnh Liên Quân, thông báo kế hoạch.

Các viên chức Hoa Kỳ đã có tính đến trường hợp al-Qurayshi nổ bom tự sát, tương tự như cách thủ lãnh tiền nhiệm Abu Bakr al-Baghdadi từng làm trong vụ bố ráp hồi tháng 10, 2019, và trường hợp đó đã trở thành sự thật.

Thủ lãnh al-Quraishi khi bị giam tại Iraq năm 2004.

Bên trong Phòng Tình Huống, Tổng Thống Biden nhận được báo cáo về một “vụ nổ lớn” - sau đó được xác nhận là vụ nổ đã khiến al-Qurayshi và gia đình thiệt mạng.

“Điều đó xảy ra khá sớm trong chiến dịch,” một viên chức cho biết. “Tất cả các trường hợp tử vong và bị thương trong chiến dịch đều do hành động của thành viên IS.”

Vụ nổ xảy ra trước khi lực lượng Mỹ vào tòa nhà. Sức công phá của trái bom đã phá hủy tầng ba và khiến các thi thể văng ra ngoài. Một nhân vật cao cấp khác của ISIS sống ở tầng hai đã nổ súng vào lực lượng Hoa Kỳ, nhưng bị tiêu diệt sau đó. Sau cùng, một số trẻ em đi ra từ tầng một và được đưa tới nơi an toàn.

Một trực thăng Hoa Kỳ bị hư máy và “đã được xử lý thích hợp ở gần hiện trường,” một viên chức cho biết. Những vấn đề này không liên quan đến “bất kỳ hành động thù địch nào.”

“Chiếc trực thăng bị trục trặc đã rời khỏi khu vực và hạ cánh ở một nơi khác, sau đó được xử lý bằng cách vô hiệu hóa và phá hủy,” viên chức này nói. Các trực thăng Hoa Kỳ khởi hành từ một căn cứ quân sự ở thành phố Kobani do dân quân người Kurd, đồng minh của Hoa Kỳ, kiểm soát và lực lượng này cũng tham gia sứ mạng.

Gia đình ở tầng một, gồm một người đàn ông, một phụ nữ và một số trẻ em, những người mà Hoa Kỳ tin rằng không hay biết về các thành viên ISIS sống ở các tầng trên, đã được “đưa đến nơi an toàn.”

Al-Qurayshi, 45 tuổi, một người Iraq từ thành phố Tal Afar, còn có tên là Amir Mohammed Said Abd al-Rahman al-Mawla. Ông ta thay thế vị trí của al-Baghdadi sau khi thủ lãnh tối cao của IS bị tiêu diệt trong vụ bố ráp của Hoa Kỳ vào tháng 10, 2019. Hoa Kỳ từng treo thưởng $10 triệu Mỹ kim cho thông tin giúp bắt giữ al-Qurayshi, khiến ông ta trở thành một trong những nhân vật bị truy nã gắt gao nhất thế giới.

Al-Qurayshi sinh ra trong một gia đình Turkmen. Gốc gác này khiến tân thủ lãnh ISIS là một trong số ít người không phải dân Ả Rập gia nhập nhóm lãnh đạo của tổ chức khủng bố, vốn có phần đông thành viên từ Iraq và Syria.

Kể từ khi mất thành trì cuối cùng tại vùng sa mạc ở miền đông Syria hồi tháng 3, 2019, tàn quân ISIS rút vào ẩn náu trong sa mạc, thỉnh thoảng gây ra các vụ tấn công nhắm vào lực lượng người Kurd và chính quyền Syria. Cái chết của al-Qurayshi sẽ là tổn thất lớn cho Nhà Nước Hồi Giáo.