Bị Do Thái tấn công, Syria bắn lầm phi cơ Nga, 15 lính Nga tử thương

Trong bức hình được cung cấp ngày thứ Ba, một chiếc IL-20M (Ilyushin 20m) của Nga tương tự như chiếc bị bắn rơi tại Syria đang hạ cánh tại căn cứ không rõ địa điểm. (Getty Images)

MOSCOW – Dàn phi đạn phòng không của quân đội Syria đã được khai hỏa khi bị các chiếc đấu cơ của Do Thái oanh kích sáng sớm thứ Ba. Đúng lúc đó có một phi cơ quân sự Nga bay trong không phận và rồi bị bắn rơi tan tành bởi đạn của đồng minh Syria. Mười-lăm người trên máy bay Nga đã thiệt mạng, chính phủ Moscow cho hay.

Vụ này đã gây tranh luận giữa Nga và Do Thái. Nga đổ lỗi cho Do Thái, trong khi Do Thái không nhận trách nhiệm và đổ thừa Syria. Trước đó không quân Do Thái đã bay vào không phận Syria và tấn công vào các căn cứ điểm bị nghi là có vũ khí và binh lính từ Iran,

Truyền thông quốc gia Nga cho biết, các hỏa tiễn phòng không của Syria đã bắn rớt chiếc phi cơ tuần tra hàng hải, đúng lúc đang có các phản lực cơ của Do Thái thực hiện một cuộc tấn công bằng trong khu vực Latakia ở phía tây bắc Syria.

Nga quy trách nhiệm cho Do Thái vì đã đưa chiếc máy bay của Nga vào hỏa tuyến, và nói rằng Nga chỉ được Do Thái báo trước về vụ tấn công khoảng một phút.

Thiếu Tướng Igor Konashenkov, phát ngôn viên của quân đội Nga, nói tại thủ đô Moscow, “Do hậu quả của những hành động vô trách nhiệm của quân đội Do Thái, 15 quân nhân Nga đã bị giết chết. Điều này hoàn toàn không phù hợp với tinh thần hợp tác Nga-Do Thái,” theo tin của thông tấn xã RIA-Novosti.
Do Thái rất hiếm khi nhìn nhận về hoạt động quân sự của họ trong khu vực, nhưng lần này Do Thái đã bày tỏ sự “đau buồn” vì vụ mất mát sinh mạng của người Nga, nhưng đổ lỗi cho chế độ Bashar al-Assad của Syria.

Bộ Quốc Phòng Do Thái (IDF) nói rằng họ đã tuân thủ cách giao tiếp đã được thiết lập trong việc thông tin liên lạc với Moscow, nhằm ngăn chặn những vụ bắn lầm như vậy. Trong một văn bản, Bộ Quốc Phòng nói, “Do Thái bắt chế độ Assad phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về sự việc này; quân đội Assad đã bắn rớt chiếc máy bay của Nga.”

IDF nói thêm rằng Iran và lực lượng Hezbollah tại Lebanon cũng phải chịu trách nhiệm.
Theo văn bản đó, các ổ súng phòng không của Syria “đã bắn bừa bãi, và từ những gì chúng tôi hiểu, đã không bận tâm để bảo đảm rằng không có chiếc máy bay nào của Nga trên không trung.”
Vụ này gây khó cho Moscow về ngoại giao, vì Nga có mối quan hệ mạnh mẽ với cả Do Thái lẫn chế độ Syria.
Hôm thứ Ba, phát ngôn viên Dmitry Peskov của điện Kremlin, nói rằng Moscow “hết sức quan ngại” về vụ bắn hạ chiếc máy bay đó, một chiếc IL-20. Ông từ chối cho biết về những bước kế tiếp mà chính phủ Nga có thể làm để trả đũa, hoặc về bất kỳ tác động nào có thể xảy ra trên những mối quan hệ giữa Nga và Do Thái.
Bộ Trưởng Quốc Phòng Do Thái Avigdor Liberman đã nói chuyện qua điện thoại với người đồng cấp Nga là Tướng Sergei Shoigu. Theo một bản chép lại cuộc điện đàm từ Bộ Quốc Phòng Nga, ông Shoigu mô tả hành động của lực lượng không quân Do Thái là vô trách nhiệm, và nói với ông Liberman rằng lỗi “nằm hoàn toàn ở phía Do Thái.”

Ông Shoigu nói, “Chúng tôi giữ quyền đối với những bước hỗ tương kế tiếp.”
Do Thái nói rằng các chiến đấu cơ của họ đã nhắm vào một căn cứ của quân đội Syria, “mà từ đó những hệ thống sản xuất vũ khí chính xác và sát thương sắp được chuyển giao nhân danh Iran cho lực lượng Hezbollah ở Lebanon.”

IDF nói, “Những vũ khí này là nhằm tấn công Do Thái, và đặt ra một mối đe dọa không thể được chấp nhận đối với Do Thái.”

IDF nói rằng khi các hỏa tiễn phòng không của Syria được bắn đi, các chiến đấu cơ của Do Thái chịu trách nhiệm về hoạt động qua đêm đã bay trở lại trong không phận Do Thái.

IDF cũng nói rằng chiếc máy bay của Nga không phải ở “bên trong phạm vi hoạt động,” trong lúc cuộc tấn công của Do Thái vào Latakia đang diễn ra. Nga đặt hầu hết hoạt động quân sự ở Syria tại Latakia.
Quân đội Nga cho biết, Do Thái thông báo cho phía Nga về cuộc tấn công được dự trù, chỉ một phút trước đó, và rằng các nhân viên kiểm soát của Do Thái đã nhìn thấy chiếc máy bay Nga đang tiến vào đất liền, theo bản phúc trình của RIA.

Chiếc máy bay của Nga đã bị bắn rớt bởi một hệ thống chống phi cơ, do Moscow bán cho Syria cách đây mấy năm. Mạng lưới phòng không của Syria ở miền tây Syria dày đặc những hệ thống radar và hỏa tiễn chống phi cơ.

Trong tháng Hai, hai phi công của một chiếc F-16 của Do Thái nhảy bung ra khỏi máy bay, khi một trái hỏa tiễn tên lửa phát nổ ở gần họ, làm hư chiếc máy bay của họ khi họ hoàn tất việc thực hiện một phi vụ chống lại lực lượng Syria.

Trước đó trong tháng này, một viên chức quốc phòng Do Thái nói với đài CNN rằng trong 18 tháng qua, Do Thái đã tấn công Syria 200 lần, để ngăn chặn việc khai triển võ khí của Iran trong khu vực.

Vụ này xảy ra vào cùng ngày khi Nga công bố một thỏa hiệp với Thổ Nhĩ Kỳ, để lập ra một khu phi quân sự tại tỉnh Idlib của Syria, ở gần Latakia, nhằm ngăn chặn những cuộc hành quân lớn và gây thảm họa cho người dân tại thành trì phiến loạn cuối cùng của nước này.

Trong mấy năm qua Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã hỗ trợ cho hai phía chống nhau tại Syria. Nga hỗ trợ chính quyền của ông Bassad, Thổ hỗ trợ quân kháng chiến. Idlib là thành trí lớn cuối cùng của quân kháng chiến.
Phát biểu bên cạnh Tổng Thống Nga Vladimir Putin, tại cuộc hội đàm tại Sochi vào ngày thứ Hai, Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói rằng việc tạo ra một khu phi quân sự 15-20 cây số (khoảng 9-12 dặm) sẽ ngăn chặn một “cuộc khủng hoảng nhân đạo” ở tỉnh tây bắc đó.

Tất cả các xe tăng trang bị quân sự hạng nặng, các hỏa tiễn địa-đối-không của tất cả các nhóm đối lập, đều sẽ bị loại bỏ trước ngày 10 tháng Mười, theo các nhà lãnh đạo cho biết. Khu vực này sẽ được tuần tra bởi các đơn vị quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, sẽ bắt đầu hoạt động từ ngày 15 tháng Mười.
Ông Erdogan mô tả thỏa thuận này là một “giải pháp” cho các vấn đề trong khu vực này.