Bệnh chống đối xã hội

Những vụ giết người hàng loạt không do khủng bố hiện vẫn xảy ra khá đều đặn trên nước Mỹ; hình như những tên sát thủ đang cố chạy đua xem họ giết được nhiều người nhất hay không. Một vụ kinh hoàng nhất là ông lão 64 tuổi tên Stephen Paddock đã dùng súng liên thanh bắn chết 59 người và làm bị thương trên 500 người trong vòng 10 phút xả súng, khiến cả nước Mỹ rúng động. Nhiều người ngạc nhiên là ông này trước đó không hề có vấn đề gì với pháp luật, khác với đa số những sát thủ khác, thường là người mắc chứng bệnh gọi là "chống đối xã hội." Tuy nhiên, ông này có gốc gác là con của một tên tội phạm khá nổi tiếng, lẩn tránh FBI cả 10 năm trời, một trong những yếu nguy cơ gây ra chứng bệnh này. Vậy bệnh "chống đối xã hội" là gì?

Bệnh chống lại xã hội là tình trạng tinh thần của một người không biết phân biệt đúng sai và không cần biết đến các quyền và cảm xúc của người khác. Những người bị bệnh chống lại xã hội có khuynh hướng hay đối kháng, lợi dụng hoặc đối xử với người khác một cách tàn bạo hoặc với sự thờ ơ nhẫn tâm. Họ không tỏ ra biết lỗi hoặc hối tiếc về hành vi của họ.
Người bị bệnh chống lại xã hội thường vi phạm pháp luật, trở thành tội phạm. Họ có thể nói dối, hành động bạo lực hoặc bốc đồng, và có vấn đề với việc sử dụng ma túy và rượu. Do những đặc điểm này, những người này thường không thể thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ liên quan đến gia đình, công việc hoặc trường học.

*Triệu chứng

Các dấu hiệu và triệu chứng bệnh tâm thần "chống lại xã hội" có thể gồm:

- Không phân biệt đúng hay sai
- Nói dối hoặc lừa dối liên tục để trục lợi người khác
- Nhẫn tâm, hoài nghi và thiếu tôn trọng người khác
- Sử dụng sự quyến rũ hoặc trí tuệ của mình để điều khiển người khác vì lợi ích cá nhân hoặc niềm vui cá nhân
- Kiêu ngạo, cho mình là hơn người và có những quan điểm cực đoan
- Thường xuyên vi phạm luật pháp, có những hành vi phạm tội
- Liên tục xâm phạm quyền của người khác bằng cách hăm dọa và lừa dối
- Luôn bốc đồng hoặc không lên kế hoạch trước
- Thù hằn, kích động, hung hăng hoặc bạo lực
- Thiếu đồng cảm với người khác và không hối hận về việc làm hại người khác
- Có hành vi nguy hiểm không cần thiết hoặc không đếm xỉa đến sự an toàn của bản thân hoặc người khác
- Có những mối liên hệ xấu hoặc lạm dụng
- Không cần biết các hậu quả tiêu cực từ hành vi của mình, không muốn học hỏi từ những kinh nghiệm này
- Liên tục không có trách nhiệm và không hoàn thành công việc hoặc nghĩa vụ tài chính
- Người lớn bị bệnh này thường đã có các triệu chứng về rối loạn hành vi trước tuổi 15 như:

- Hung dữ đối với người và động vật
- Phá hủy tài sản
- Lừa dối
- Trộm cắp
- Vi phạm nghiêm trọng các luật lệ và quy tắc

Bệnh chống lại xã hội được xem là kéo dài suốt đời, tuy nhiên, ở một số người, một số triệu chứng - đặc biệt là hành vi phá hoại và phạm tội - có thể giảm theo thời gian. Tuy nhiên, không rõ sự suy giảm này là kết quả của tuổi già hay sự tăng nhận thức về những hậu quả của hành vi chống xã hội của họ.

*Khi nào cần đến gặp bác sĩ

Những người có bệnh chống lại xã hội chỉ tìm kiếm sự trợ giúp y tế khi có sự thúc giục của người thân. Nếu nghi ngờ một người bạn hoặc thành viên trong gia đình có thể bị bệnh này, bạn có thể gợi ý nhẹ nhàng rằng người đó nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế, bắt đầu với bác sĩ gia đình của họ hoặc chuyên gia về sức khoẻ tâm thần.

*Nguyên nhân

Nhân cách là sự kết hợp của những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi khiến cho mỗi người là độc nhất. Đó là cách mọi người nhìn xem, hiểu và liên hệ với thế giới bên ngoài, cũng như là cách họ tự nhìn thấy mình. Nhân cách hình thành trong thời thơ ấu, qua sự tương tác của những yếu tố di truyền và môi trường.
Nguyên nhân chính xác của bệnh chống lại xã hội không được biết rõ, nhưng các yếu tố dưới đây có thể ảnh hưởng:
- Gene có thể làm cho bạn dễ bị phát triển bệnh chống lại xã hội và các tình huống cuộc sống có thể kích hoạt sự phát triển của bệnh
- Những thay đổi trong cách óc vận hành có thể thành hình khi óc đang phát triển

*Các yếu tố rủi ro

Một số yếu tố có vẻ làm tăng nguy cơ phát triển bệnh chống lại xã hội, như:
- Bị chẩn đoán là có rối loạn hành vi khi còn nhỏ
- Bệnh sử gia đình có người bị bệnh chống lại xã hội hoặc các rối loạn nhân cách khác hoặc bệnh tâm thần
- Bị lạm dụng hoặc bỏ bê trong thời thơ ấu
- Cuộc sống gia đình không ổn định, bạo lực hoặc hỗn loạn trong thời thơ ấu
- Đàn ông có nhiều nguy cơ bị bệnh chống lại xã hội hơn phụ nữ.

*Biến chứng

Các biến chứng, hậu quả và các vấn đề của bệnh chống lại xã hội có thể gồm:

- Lạm dụng vợ chồng hoặc lạm dụng và bỏ bê trẻ em
- Lạm dụng rượu hoặc ma túy
- Ở tù
- Có hành vi giết người hoặc tự sát
- Có những rối loạn sức khoẻ tâm thần khác như trầm cảm hoặc lo lắng
- Tình trạng xã hội và kinh tế thấp, và tình trạng vô gia cư
- Băng đảng
- Tử vong sớm, thường là do bạo lực

*Phòng ngừa

Không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa bệnh chống lại xã hội cho những người có nguy cơ. Vì hành vi chống xã hội được cho là có nguồn gốc từ thời thơ ấu nên bố mẹ, giáo viên và bác sĩ nhi khoa có thể phát hiện các dấu hiệu sớm. Nó có thể giúp xác định những người có nguy cơ cao nhất, chẳng hạn như trẻ có dấu hiệu rối loạn hành động, và can thiệp sớm.
Các biện pháp kỷ luật sớm, hiệu quả và phù hợp, các bài học về thay đổi hành vi, kỹ năng xã hội và giải quyết vấn đề, đào tạo cho phụ huynh, liệu pháp gia đình và liệu pháp tâm lý có thể giúp giảm nguy cơ trẻ em có khuynh hướng sẽ trở thành người lớn có bệnh chống lại xã hội.