Xe Hơi

Bảo trì xe: Hệ thống thắng và các thành phần chuyển lực (kỳ 1)

Friday, 08/09/2017 - 08:23:43

Nói về bảo trì hệ thống thắng (braking system), trước hết phải lo cho dầu thắng (brake), là việc chúng ta đã làm trong mấy bài trước.

Bài HAO SMITH

Giống như cơ thể con người, bệnh tật cần phải được chữa trị bởi bác sĩ, xe cộ khi hư hỏng cần có thợ chuyên môn sửa chữa. Nhưng để có một thân thể khỏe mạnh hầu vui hưởng đời sống, chúng ta không được ỷ lại vào bác sĩ mà phải dựa cậy vào mình là chính. Tương tự như vậy, để cái xe có thể phục vụ trung thành và đắc lực, chúng ta không thể chỉ trông nhờ vào thợ máy, mà phải dựa cậy vào chính mình. Cho dù bạn không thích hoặc không biết gì về máy móc, cho dù bạn chỉ là một thiếu nữ trẻ trung yểu điệu, chân tay không bao giờ dính vào dầu nhớt… bạn vẫn cần biết về việc bảo trì xe.

Nói về bảo trì hệ thống thắng (braking system), trước hết phải lo cho dầu thắng (brake), là việc chúng ta đã làm trong mấy bài trước. Kế đó là phải nghĩ tới bố thắng (brake pad), là một bộ phận thường xuyên hao mòn qua thời gian sử dụng. Thay bố thắng là một việc bạn có thể tự làm được. Nhưng dù có tự làm hay không, những người chủ xe cũng cần biết về việc vận hành của cả hệ thống và trong đó bố thắng hoạt động ra sao.


Thắng được khởi động từ Pedal, nơi bàn chân đạp xuống, đưa lực vào master cylinder, rồi từ đó xuyên qua brake lines, chuyển lực ép vào từng bánh xe.

Cách thành phần của hệ thống thắng

Được thay đổi và cải thiện trong hơn 100 năm qua, hệ thống thắng mà chúng ta sử dụng hiện nay có thể nói là khá hoàn hảo và hiệu quả. Lần theo động tác của tài xế khi đương sự muốn chiếc xe ngừng lại, chúng ta thấy hệ thống thắng bao gồm các thành phần sau đây, xin mô tả bằng những từ ngữ dân gian cho dễ hiểu với mọi thành phần nam phụ lão ấu:

1. Pedal (Bàn Đạp): Là nơi tài xế đạp chân xuống mỗi khi đương sự muốn xe chạy chậm lại.

2. Master Cylinder và Master Piston (Ống thụt chính): Khi tài xế đạp chân như vậy, đương sự làm chuyển động một cái trục sắt nằm trong một cái ống tròn, đẩy trục sắt thụt xuống dưới. Ống thụt này được thợ chuyên môn gọi là Pít-tông (piston), và ống tròn chứa nó được gọi là Xi Lanh (cylinder). Hai thành phần này bao giờ cũng đi với nhau: Trục sắt muốn di chuyển lên xuống thì phải có một cái ống tròn ôm lấy nó, có nghĩa là Piston bao giờ cũng phải di chuyển trong Cylinder. Bộ đôi Cylinder và Piston này được gọi là chính (master cylinder) là vì sẽ còn có những bộ đôi cylinder và piston nhỏ hơn ở mỗi bánh xe. Master Cylinder thường được giới thợ máy Việt Nam gọi là “con heo dầu”. “Con heo dầu” này cõng trên lưng nó một cái bình...


Tháo lốp ra, chúng ta sẽ thấy các thành phần thắng ở mỗi bánh xe.

3. Reservoir (Bình Chứa): Cái bình đó chứa dầu thắng, chảy vào trong master cylinder nằm dưới nó. Sau khi bị tài xế cho ăn một cái đạp, piston dồn dầu thắng xuống, buộc nó chuyền lực đẩy theo một đường dây tới từng bánh xe.

4. Brake Lines (Đường Dây Thắng) và Brake Fluid (Dầu Thắng): Đường dây thắng là một ống nhỏ rỗng lòng, để có thể chứa dầu thắng bên trong. Lực đẩy được chuyền qua dầu thắng từ master cylinder qua brake lines. Nếu có bọt khí luẩn quẩn trong dầu thì khi nhận lực đẩy, dầu sẽ bị nén lại, lực đẩy bị hấp thụ vào dầu, không thể chuyển nguyên lực đến các bánh xe được nữa. Vì thế, một trong những điều kiện quan trọng là dầu thắng tuyệt đối không được có bọt khí. Nhưng trải qua thời gian, bọt khí vẫn tìm cách len vào trong dầu, khiến dầu không thể hoạt động hiệu quả được. Khi bạn đạp chân mà có cảm giác thắng “xốp”, ấy là hiện tượng bọt khí đã len vào khá nhiều trong dầu. “Xả gió” để nặn hết các bọng khí đó ra ngoài là công việc phải làm mỗi khi có cảm giác “thắng xốp” hoặc mỗi khi thay dầu, như đã nói trong bài trước để dầu thắng có thể chuyển lực đến từng bánh xe.


Ống xi lanh chính (con heo dầu), cõng trên lưng bình Reservoir.

Muốn biết thành phần của thắng ở mỗi bánh xe như thế nào, trước tiên bạn phải tháo lốp ra khỏi trục bánh. Dùng một chìa khóa ống xoáy lỏng 4 con bù loong (nut lugs), bạn có thể gỡ lốp ra dễ dàng. Bây giờ bạn sẽ nhìn thấy hệ thống thắng ở bánh xe hiển lộ như một “bộ đồ lòng” được phanh ra. Chúng ta sẽ nói tiếp về các thành phần của thắng ở mỗi bánh xe trong bài sau.

haosmith@yahoo.com

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT