Bản diễn dịch cuộc giết người tại Istanbul

NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Hôm thứ Ba, Ngoại Trưởng Saudi Arabia Adel al-Jubeir đích thân ra sân bay Riyadh đón Ngoại Trưởng Mỹ Mike Pompeo để lập tức đưa ông đến hoàng cung Saudi Arabia triều kiến Quốc Vương Salman; nghi thức cuộc gặp gỡ này không chỉ trịnh trọng thôi mà còn mang nặng tính cấp bách nữa.

Trịnh trọng vì yếu tố một ngoại trưởng đứng ngoài sân bay chờ một ngoại trưởng khác, và cấp bách vì ngay sau đó, ông Pompeo được quốc vương Saudi tiếp kiến.

Hai đặc tính trịnh trọng và cấp bách đó khiến toàn thế giới hiểu là thái tử Mohammed có nhúng tay vào việc giết ký giả Jamal Khashoggi, và mục đích của ngoại trưởng Mỹ đến thủ đô Riyadh là để thảo luận việc diễn dịch hành động giết người tại lãnh sự quán Saudi trong thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ.

Nếu Mohammed vô can, Pompeo đã không phải đích thân và cấp tốc đến Riyadh; phương tiện điện thoại và điện thư quá đầy đủ để giúp viên chức hai nước thảo luận cặn kẽ mọi vấn đề, mọi chi tiết phức tạp.

Ngoại trưởng Pompeo và Thái Tử Mohammed bin Salman. (Getty Images)

Mỹ và Saudi cần có một kịch bản giống nhau để giải thích hợp lý việc ký giả Khashoggi bị giết trong lúc đến tòa lãnh sự Saudi tại Istanbul nhận hồ sơ hộ tịch, để làm thủ tục kết hôn với hôn thê của ông -cô Hatice Cengiz.

Nguyên nhân Khashoggi bị giết là ông viết nhiều bài chỉ trích Thái Tử Mahammed về việc thái tử oanh tạc Yemen, giết nhiều thường dân vô tội.

Trong lúc ông Pompeo đang có mặt tại thủ đô Saudi Arabia, Tổng Thống Trump cũng liên lạc với Thái Tử Mohammed qua điện thoại; sau cuộc đàm thoại tay ba đó, tổng thống nói Mohammed vẫn khăng khăng phủ nhận ông không liên can gì đến cái chết của Khashoggi.

Trump nói, "Mohammed đã ra lệnh mở một cuộc điều tra toàn diện và đầy đủ về việc Khashoggi đến tòa lãnh sự Saudi tại Istanbul, rồi mất tích."

Cũng trong ngày thứ Ba, 16 tháng 10, 2018, Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho phóng viên truyền thông biết là ông đã ra lệnh khám xét tòa lãnh sự Saudi tại Istanbul để điều tra về việc ký giả Khashoggi mất tích tại đó, nhưng trụ sở tòa lãnh sự đã được vội vã sơn lại, như để bôi xóa mọi dấu tích.
Báo chí Thổ tường thuật là ông Khashoggi bị đánh thuốc mê trước khi bị giết, xác ông bị cưa thành từng khúc bỏ vào hành trang của đoàn 15 người, đến từ Saudi bằng phi cơ phản lực, để thanh toán Khashoggi, và ra khỏi đất Thổ chỉ sau vài tiếng đồng hồ.

Dư luận thế giới xôn xao trước việc chính phủ Saudi thanh toán một ký giả Saudi trên lãnh thổ một quốc gia khác, và bằng những phương thức rất bạo ngược, trong lúc người vị hôn của Khashoggi chờ ông bên ngoài tòa lãnh sự.


Người biểu tình cầm di ảnh Khashoggi đứng bên ngoài tòa lãnh sự Saudi.

Mặc dù Thái Tử Mohammed cực lực phủ nhận là ông không liên can gì đến việc giết ký giả Khashoggi, nhưng dư luận quốc hội Mỹ vẫn gắt gao chỉ trích ông.

Nặng lời nhất là Nghị Sĩ Cộng Hòa Lindsey Graham; trong chương trình truyền hình “Fox and Friends” hôm thứ Ba, ông Graham khẳng định "đừng hòng tôi bỏ qua chuyện này; tôi đang thấy là mình bị lợi dụng."
Ví Thái Tử Mohammed như quả tạ giới xây cất dùng để đập vỡ những kiến trúc cần phá hủy, ông Graham nói, "Ngày nào hắn còn thay bố hắn cầm quyền tại Saudi, ngày đó tôi vẫn không thèm đặt chân đến Saudi."
Có thể Nghị Sĩ Graham đang chờ Thái Tử Mohammed gọi điện thoại năn nỉ, xin ông bớt giận. Điều đó chưa xảy ra, giờ này Mohammed vẫn khăng khăng nói là anh ta không liên can tí nào đến vụ giết Khashoggi, trong lúc chính Tổng Thống Trump cũng không có lối thoát thuận lợi mà không xảy mất mối hàng $112 tỉ Mỹ kim Saudi mua vũ khí của Mỹ.

Trump gõ tweeter thông báo chuyến đi sứ thất bại của ngoại trưởng Pompeo:
“Just spoke with the Crown Prince of Saudi Arabia who totally denied any knowledge of what took place in their Turkish Consulate. He was with Secretary of State Mike Pompeo...

“Vừa nói chuyện với Thái Tử Saudi Arabia; ông ta hoàn toàn phủ nhận là không biết gì hết về những việc xảy ra tại tòa lãnh sự Saudi trên đất Thổ. Thái tử điện đàm trong lúc đang tiếp Ngoại Trưởng Mike Pompeo.”
Nói cách khác, Mohammed bác bỏ bản diễn dịch cuộc giết người tại Istambul do Pompeo đề nghị; Mỹ phải tìm một cách diễn dịch khác.

Tổng thống ra lệnh cho Pompeo bay sang Thổ Nhĩ Kỳ để giàn xếp với Tổng Thống Thổ Recep Tayyip Erdogan, hy vọng ông này dễ tính hơn ông Mohammed để chấp nhận một lối giải thích về việc ký giả Khashoggi mất tích bên trong tòa lãnh sự Saudi.

Ngoại Trưởng Pompeo vẫn đầy thiện chí tiếp tục cuộc hành trình sang Thổ, sau khi Thái Tử Mohammed đặt cọc $100 triệu Mỹ kim vào ngân khoản Bộ Ngoại Giao Mỹ. Số tiền này là để giúp Mỹ tái thiết những khu vực được giải phóng quân Syria chiếm được của quân Hồi Giáo IS.

Trước khi nhận chức ngoại trưởng, ông Pompeo là giám đốc Xịa, chỉ huy những nhân tài 3 bị, 9 tai, 12 con mắt, thì việc tìm cách diễn dịch sự mất tích của một ký giả Saudi 60 tuổi mà còn muốn cưới vợ trẻ, thiết tưởng cũng chẳng khó gì lắm.

Cứ bảo cô vị hôn thê Hatice Cengiz là Khashoggi đến tòa lãnh sự Saudi để xin hồi chánh không chống chính phủ Saudi nữa, rồi lại còn xin hồi hương để cưới một bà cụ 18; là cô Cengiz nổi cơn ghen lên biến vở thảm kịch chính trị thành một vở hài kịch ghen tương, mua vui cho cả thế giới, mà vẫn giữ được mối hàng $112 tỉ tổng thống không muốn mất.

Vì không muốn mất mối, tổng thống đang tận tụy bênh ông thái tử 33 tuổi Mohammed bằng nhận xét là dư luận thế giới sai lầm trong bản án kết tội Mohammed; sai vì đi ngược chiều với triết lý tư pháp của Mỹ là “mọi nghi can đều vô tội trước phút tội lỗi đó được minh xác”; ý nói Thái Tử Mohammed vô tội cho đến bất cứ lúc nào tìm được bằng cớ rõ rệt là chính tay ông ta giết, hoặc chính miệng ông ta ra lệnh cho bọn sát thủ Saudi giết ký giả Khashoggi.

Ông đã dùng lập luận này bênh vực Chánh Án Brett Kavanaugh, giúp ông này được Thượng Viện tuyển vào chức vụ chánh thẩm trọn đời ngồi mát, ăn bát vàng trong Tối Cao Pháp Viện.
Tuồng “giết người, bịt miệng” coi như hạ màn với khúc kết rất ư happing ending?