Bài viết cuối của Khashoggi: Các chế độ Trung Đông đang "bịt miệng giới truyền thông"

Bà Sherine Tadros, giám đốc của Hội Ân Xá Quốc Tế tại Liên Hiệp Quốc, đang phát biểu trong hội nghị về nhân quyền liên quan đến sự mất tích của ông Jamal Khashoggi ngày thứ Năm, 18 tháng 10, 2018. (Getty Images)

HOA THỊNH ĐỐN – Sau nhiều ngày im lặng, đến ngày thứ Tư vừa qua nhật báo Washington Post đã đăng bài báo mới nhất, và cũng là cuối cùng, của ký giả Jamal Khashoggi người Saudi bị sát hại trong tòa lãnh sự Ả Rập Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ. Trong bài viết đó, ông báo động rằng các chính phủ ở Trung Đông “được tha hồ tiếp tục bịt miệng giới truyền thông với tốc độ ngày một gia tăng.”

Washington Post đã nhận được bài tiểu luận đó từ phiên dịch viên và phụ tá của ông Khashoggi, một ngày sau khi ông mất tích vào ngày 2 tháng 10.

Ông Khashoggi bắt đầu viết cho mục ý kiến của Washington Post vào tháng Chín 2017, và các bài báo của ông đã chỉ trích thái tử và đường hướng của vương quốc Saudi.

Ông bước vào tòa nhà lãnh sự tại Istanbul, rồi không bao giờ trở ra. Hiện nay cuộc điều tra về tung tích của Jamal Khashoggi đã bị cản trở bởi quyền miễn tố ngoại giao và nhà chức trách địa phương không được phép bước vào tòa lãnh sự, một nơi có thể là hiện trường của vụ sát nhân.

Trong mục ý kiến-bình luận tựa đề “Jamal Khashoggi: Điều mà thế giới Ả Rập cần nhất là tự do ngôn luận,” nhà báo này kể lại việc giam tù một nhà văn nổi tiếng phát biểu chống thể chế cầm quyền ở Saudi Arabia, và nêu ra vụ chính phủ Ai Cập chiếm quyền kiểm soát một tờ nhật báo.

Ông viết, “Những hành động này không còn mang hậu quả là bị cộng đồng quốc tế chỉ trích kịch liệt. Thay vì vậy, những hành động đó có thể chỉ bị lên án một cách nhanh chóng, nối tiếp bằng sự im lặng. Hậu quả là các chính phủ Ả Rập được tha hồ tiếp tục bịt miệng giới truyền thông với một tốc độ ngày một gia tăng.”
Khashoggi được nhìn thấy lần cuối cùng khi ông bước vào tòa lãnh sự Saudi ở Istanbul hôm 2 tháng Mười. Các giới chức Thổ Nhĩ Kỳ nghi ngờ ông bị giết bởi một nhóm sát thủ từ Ả Rập Saudi.

Chính phủ Saudi, trong đó có Thái Tử Mohammed bin Salman, đã phủ nhận bất cứ sự dính líu nào.
Báo Washington Post lúc đầu tạm hoãn việc công bố bài báo đó, trong lúc còn hy vọng ông Khashoggi sẽ trở về, theo lời bà Karen Attiah, chủ bút mục Ý Kiến Toàn Cầu của tờ Post, cho biết trong một chú thích ở đầu bài tiểu luận.

Bà viết, “Giờ đây tôi phải chấp nhận: Sự trở về sẽ không xảy ra. Đây là bài viết cuối cùng của ông ấy mà tôi sẽ biên tập cho báo Washington Post .”

Trong bài viết đó, Khashoggi, một công dân Saudi Arabia sống lưu vong ở Mỹ sau khi thái tử lên nắm quyền, cũng thảo luận về việc các chính phủ Trung Đông ngăn chặn việc truy cập internet, để kiểm soát chặt chẽ thông tin mà các công dân nước này có thể xem.

Khashoggi viết, “Thế giới Ả Rập đang gặp phải phiên bản Bức Màn Sắt của chính họ, được áp đặt không phải bởi những tác nhân bên ngoài, mà là thông qua các lực lượng quốc nội đang tranh giành quyền lực.”
Ông ca ngợi báo Washington Post đã dịch nhiều bài báo của ông từ tiếng Anh sang tiếng Ả Rập, và nói rằng những người Trung Đông có thể đọc về nền dân chủ ở Tây Phương là điều quan trọng.

Ông cũng nói rằng điều rất quan trọng là tiếng nói Ả Rập có được một diễn đàn trên đó người ta nghe được tiếng nói ấy.

Khashoggi viết, “Chúng tôi gánh chịu nghèo kém, quản trị sai và giáo dục kém.
“Thông qua việc tạo ra một diễn đàn quốc tế độc lập, được cách ly khỏi ảnh hưởng của các chính phủ theo chủ nghĩa quốc gia làm lan rộng lòng hận thù thông qua tuyên truyền, những người bình thường trong thế giới Ả Rập sẽ có thể giải quyết các vấn đề cơ cấu mà xã hội của họ gặp phải.”

Bà Attiah nói rằng mục báo của ông Khashoggi là một ví dụ về sự dấn thân và niềm đam mê của Khashoggi đối với tự do trong thế giới Ả Rập, đó là “một sự tự do mà ông đã hiến mạng cho.”

Bà viết, “Tôi sẽ mãi mãi biết ơn việc ông đã chọn báo Washington Post làm ngôi nhà báo chí cuối cùng của ông cách đây một năm, và đã cho chúng tôi cơ hội để cùng nhau làm việc.”

Tổng Thống Donald Trump lúc đầu tỏ thái độ cứng rắn với Saudi Arabia về vụ mất tích, nhưng từ đó đã lùi lại, có lẽ bởi ảnh hưởng của con rể Jared Kushner, người có quan hệ thân mật với Thái Tử Mohammed bin Salman, kẻ bị nghi là đã ra lệnh thanh toán ông Khashoggi.