Bà Madalena Lài, ước nguyện cuối chưa thành

Bà Madalena Lài đứng cạnh xe hoa của hội Nhà Văn Hóa Việt Nam trước ngày dự Diễn Hành Hoa Hồng vào ngày đầu năm 2002 tại Pasadena, Nam California. (David McNew/ Getty Images)

Bài THANH PHONG


POMONA - Ông Nguyễn Thanh Quan đồng nghiệp với chúng tôi tại Trung Tâm Huấn Luyện Cảnh Sát Quốc Gia Rạch Dừa, Vũng Tàu đã cho chúng tôi biết, hiền thê của ông là bà Madalena Lài (Lương Thị Lài, có khi viết là Madalenna Lài) đã qua đời vì bệnh tim vào lúc 8 giờ 30 phút sáng Chủ Nhật, ngày 3 tháng 1, 2021 tại nhà riêng ở Pomona, Nam California, hưởng thọ 78 tuổi.

Trước năm 1975 nhiều cán bộ của Trung Tâm và khóa sinh từng thụ huấn tại Trung Tâm Huấn Luyện Cảnh Sát Quốc Gia Rạch Dừa, Vũng Tàu người đều biết bà Lài, lúc đó bà là người điều hành một Câu Lạc Bộ tại Trung Tâm, còn chồng bà là sĩ quan cán bộ huấn luyện.

Năm 1975 bà cùng bốn người con di tản qua Hoa Kỳ nhưng ông Nguyễn Thanh Quan bị kẹt lại và bị bắt vào trại tù tập trung của Việt Cộng, mãi đến năm 1981 ông mới qua đoàn tụ với gia đình và cư ngụ tại thành phố Pomona, Nam California. Bà Madalena Lài là một người phụ nữ Việt Nam phi thường vì đã làm được hai thành tích mà chưa một cá nhân hay một cộng đồng người Việt nào tại hải ngoại làm được: Đem Thuyền Tự Do triển lãm khắp 50 tiểu bang Hoa Kỳ và Canada, và tham dự Diễn Hành Hoa Hồng với xe hoa “Thank You America & The World” trên đại lộ Colorado tại Pasedena, California vào ngày đầu năm 2002.

Thuyền Tự Do

Vào tháng 10 năm 1996, với tâm nguyện sẽ xin một chiếc thuyền tỵ nạn của người Việt để đem triển lãm khắp 50 tiểu bang Hoa Kỳ và Canada, để chứng minh cho thế giới thấy lòng can đảm và khát vọng tự do của người Việt, dù chỉ với một chiếc thuyền mong manh cũng liều chết vượt trùng dương đi tìm đến bến bờ tự do, bà đã sang Thái Lan gặp Soeur Pascale Lê Thị Tríu, xin vị nữ tu này giúp tìm cho bà một chiếc thuyền của người tỵ nạn Việt Nam.

Soeur Pascale Lê Thị Tríu kêu lên, “Chúa ơi! Hết chuyện để bà xin, không xin cái gì khác mà bà xin thuyền tỵ nạn? Thuyền đến bờ người ta đập nát hết rồi còn đâu! Làm sao tôi có?”

Tuy nói thế nhưng nữ tu Pascale cũng cố gắng thực hiện nguyện vọng của một người đàn bà có tấm lòng vì mọi người. Bốn năm sau, vào ngày 21 tháng 1, 2000 bà nhận được tin của Soeur Pascale gửi từ Phi Luật Tân cho biết Soeur đã xin cho bà được chiếc thuyền tỵ nạn dài 10.5 mét, ngang 3.5 mét do người Việt từ Phú Khánh, Nha Trang đi vượt biển ngày 12.5.1981. Trên thuyền có 15 người, sau 10 ngày lênh đênh trên biển, mọi người bị đói, khát bất tỉnh, thuyền trôi dạt vào Phi Luật Tân và được cứu. Tổng Thống Ferdinand Marcos đã cho lưu giữ chiếc thuyền này tại Freedom Plaza và nay trao lại cho bà Lài.


Chiếc Thuyền Tự Do trong cuộc Diễn Hành Tết năm 2008 tại Little Saigon, Westminster, California. (Timothy Smith/ Tanignak.com)


Chiếc thuyền trên đã được đưa đến thành phố Pomona vào ngày 20 tháng 2, 2000 trong buổi đón tiếp thật cảm động. Sau đó, bà Lài xúc tiến tổ chức Lễ Cắt Băng Khai Mạc Thuyền Tự Do vào ngày 26.1.2001 đồng thời xin phép các chính quyền tiểu bang đưa chiếc thuyền đi triển lãm khắp 50 tiểu bang Hoa Kỳ.

Buổi triển lãm đầu tiên tại San Jose, California ngày 27.1.2001 sau đó đến các tiểu bang khác. Đến đâu cũng được người Việt , chính quyền địa phương và cư dân nồng nhiệt tiếp đón. Trong số đó có hầu hết các vị Thống Đốc các tiểu bang. Ngoài 50 tiểu bang, Thuyền Tự Do đã được đưa tới Vancouver, Canada vào ngày 21.4.2007 nhờ sự giúp đỡ của Dân biểu Adrian Dix và ông Vũ Việt Tiến.

Nhờ các cuộc triển lãm này, cư dân Hoa Kỳ và thế giới đã thấy và khâm phục tinh thần yêu chuộng tự do, không chấp nhận sống dưới chế độ độc tài đảng trị Cộng Sản.

Dự Diễn Hành Hoa Hồng

Thành tích thứ hai của bà Madalena Lài là thực hiện xe hoa “Thank You America & The World” để tham dự Diễn Hành Hoa Hồng trên đại lộ Colorado tại Pasedena, California vào ngày đầu năm 2002.

Ai cũng biết việc chấp thuận cho một chiếc xe hoa diễn hành Rose Parade không phải chuyện dễ, ngoài việc tốn kém tiền bạc còn phải tuân hành các quy định khắt khe của ban tổ chức. Tuy nhiên, bà Madalena Lài với quyết tâm “Nước Mỹ đã cưu mang mình, mình phải làm một việc gì đó để cám ơn nước Mỹ và người dân Mỹ cũng như thế giới,” nên sau khi từ Philadelphia dọn về Pasadena, California, chứng kiến cuộc diễn hành Hoa Hồng vô cùng ngoạn mục, bà đã có ý tưởng sẽ thực hiện một xe hoa để cám ơn nước Mỹ.

Vào thời điểm đó, không ai tin bà Lài có thể làm được. Sau khi nộp đơn, bà Lài đã kiên nhẫn chờ đợi 8 tháng sau mới nhận được thư trả lời với những quy định cụ thể thật khắt khe. Nhưng với quyết tâm, dù bị bệnh tim mạch, dù phải bán nhà để có tiền trang trải bà vẫn làm và đã thành công.

Chiếc xe hoa mang tên “Thank You America & The World” do hai họa sĩ Lê Lâm và Raul R. Rodriguez thiết kế mang biểu tượng Chim Hạc và Trống Đồng cùng cờ vàng ba sọc đỏ của Việt Nam Cộng Hòa đã hiên ngang sánh vai cùng với hàng trăm xe hoa thế giới lăn bánh trên đại lộ Colorado, Pasedena vào sáng ngày 1 tháng 1, 2002 trước sự chứng kiến của hơn một triệu người có mặt tại chỗ và 450 triệu người trên thế giới theo dõi qua màn ảnh truyền hình. Đây là chiếc xe hoa đầu tiên của người Việt hải ngoại và từ đó đến nay, dù có nhiều Cộng Đồng Người Việt, dù có nhiều triệu phú người Việt nhưng chưa thấy chiếc xe hoa Việt Nam thứ hai được tham dự diễn hành Rose Parade.

Ngoài hai thành tích vừa nêu, bà Madalena Lài đã từng được đồng hương tại Pomona bầu vào chức vụ Chủ Tịch Cộng Đồng Pomona, Sau khí đắc cử chỉ mới ba tuần lễ, bà Lài đã xin phép chính quyền địa phương cho treo quốc kỳ Hoa Kỳ và Cờ Vàng trên đại lộ Holt và Garey. Chính thành phố đã cho bốn xe cần cẩu và tám nhân viên đi treo biểu ngữ từ bên này đường sang bên kia đường và treo 200 cờ Mỹ, 200 cờ Vàng trong thời gian tưởng niệm Quốc Hận 30 Tháng Tư suốt bốn năm liền. Năm 2018 bà Lài ấn hành cuốn sách “Hành Trình Thuyền Tự Do Đầy Nước Mắt,” kể lại những gian nan, vất vả khi thực hiện cuộc đưa Thuyền Tự Do đi khắp nơi cũng như làm xe hoa tham dự Rose Parade tại Pasedena.

Ước nguyện chưa thành

Xe hoa của Nhà Văn Hóa VN do bà Madalena Lài thực hiện đang lăn bánh trên đại lộ Colorado, Pasedena, Nam California ngày 1 tháng 1, 2002.

Madalena Lài còn một ước nguyện cuối cùng là xây dựng một Viện Bảo Tàng để lưu giữ những kỷ vật của cuộc hành trình vượt biên, vượt biển tìm tự do. Bà đã đặt làm ở Việt Nam một Chùa Một Cột theo mẫu Chùa Một Cột ở Hà Nội bằng gỗ quý và đã được chở bằng tàu thủy qua Hoa Kỳ, hiện bà đang lưu giữ cùng rất nhiểu cổ vật khác, nhưng ý nguyện xây Bảo Tàng Viện chưa thành thì bà đã vĩnh viễn ra đi vào ngày 3 tháng Giêng đầu năm 2021 để lại sự thương nhớ cho phu quân và các con của bà trong đó có trưởng nữ, cô Linda Bennett, người con gái thứ hai là Dr. Tiffany Nguyễn, con trai Kyle Winn Nguyễn và cô gái út Michaela Nguyễn là những người con rất hiếu thảo, luôn sẵn sàng hỗ trợ mẹ trong các công tác xã hội.

Lúc còn sinh tiền đã mấy lần bà Madalena Lài đến nhà gặp chúng tôi và dặn tôi biết có ai có khả năng nhận những kỷ vật, cổ vật xin cho bà biết, bà sẵn sàng trao lại miễn là họ có nơi trưng bày với cùng mục đích như bà. Nhưng đến nay vẫn chưa có ai có khả năng nhận, vì ngoài chùa Một Cột còn chiếc Thuyền Tự Do là hai vật chiếm diện tích khá lớn chưa kể nhiều kỷ vật khác.

Trong khi loan báo tin buồn cho chúng tôi, ông Nguyễn Thanh Quan cũng nhắc lại lời vợ ông đã nói ngày trước. Vậy cá nhân hay tổ chức tôn giáo hoặc đoàn thể nào có điều kiện nhận những món kỷ vật trên, xin liên lạc với ông Nguyễn Thanh Quan qua số điện thoại: (909) 620-5143 hay (909)-226-7209. Nguyện cầu cho linh hồn bà Madalena Lài được yên nghỉ trong cõi vĩnh hằng.