Bà Imelda Marcos bị tuyên án 42 năm tù vì tham nhũng, nhưng chưa bị giam

Bà Imelda Marcos (bên phải) cùng ba người con của bà đang nghe quốc ca nhân dịp dự lễ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 100 của cố lãnh tụ độc tài Ferdinand Marcos vào tháng 9, 2017. (Getty Images)

MANILA - Cựu đệ nhất phu nhân Imelda Marcos đã bị một tòa án ở Phi Luật Tân kết tội tham nhũng. Tòa ra lệnh bắt giữ bà vào ngày thứ Sáu. Đây là một vụ kết tội hiếm hoi trong số nhiều vụ án mà bà dự định kháng cáo, để tránh bị giam tù và mất ghế tại quốc hội. Trong thời gian kháng án, bà sẽ không bị bắt giam ngay.
Tòa án đặc biệt chống tham nhũng Sandiganbayan đã tuyên án từ 6 đến 11 năm tù cho bà Marcos, 89 tuổi, cho mỗi tội trong số bảy tội danh phạm luật chống tham nhũng, khi bà chuyển khoảng $200 triệu Mỹ kim một cách bất hợp pháp cho những hội tại Thụy Sĩ trong thập niên 1970.

Bà Marcos và người đại diện cho bà đều không tham dự phiên tòa vào ngày thứ Sáu.
Trong một văn bản, bà Marcos nói rằng một luật sư của bà đang xem xét về quyết định này và thông báo cho gia đình Marcos rằng ông dự định kháng cáo.

Trong khi đó thì các nhà hoạt động chống Marcos, và các nạn nhân bị đàn áp dưới thời Marcos đều hoan nghênh việc kết tội dù quá trễ này.

Tòa án tuyên bố bà Marcos không đủ tư cách để giữ chức vụ công cộng, nhưng bà có thể vẫn là thành viên của Hạ Viện đầy thế lực trong khi bà kháng cáo chống lại quyết định đó. Nhiệm kỳ quốc hội của bà sẽ kết thúc trong năm tới. Bà đã ghi danh tranh cử để thay thế cho con gái bà làm tỉnh trưởng tỉnh Ilocos Norte ở miền bắc.

Bà Loretta Ann Rosales, cựu chủ tịch Ủy Ban Nhân Quyền, nói, “Tôi đã vui mừng, thật không ngờ” chuyện kết án lại xảy ra. Bà là một trong số nhiều nhà hoạt động đã bị bắt giam, sau khi cựu Tổng Thống Ferdinand Marcos, chồng của bà Imelda, tuyên bố thiết quân luật tại Phi Luật Tân vào năm 1972.

Bà Rosales nói rằng quyết định này là một trở ngại lớn cho những nỗ lực của gia đình Marcos, nhằm sửa đổi lịch sử bằng cách phủ nhận nhiều tội ác dưới chế độ độc tài. Bà cũng kêu gọi dân chúng Phi Luật Tân hãy chống lại mọi mối đe dọa nền dân chủ và các quyền tự do dân sự.

Cựu Nghị Sĩ Aquilino Pimentel Jr., người cũng bị cầm tù trong chế độ độc tài Marcos, nói rằng điều đó là tùy thuộc vào các cử tri, trong những cuộc bầu cử địa phương vào ngày 13 tháng Năm 2019, trong đó bà Marcos là một ứng cử viên, nếu họ muốn “một người nào đó mang tiếng xấu đại diện cho họ. Chính họ sẽ phải quyết định.”

Chồng của bà Imelda Marcos bị lật đổ bởi cuộc nổi dậy “quyền lực dân chúng,” được quân đội ủng hộ trong năm 1986. Ông qua đời khi sống lưu vong ở Hawaii vào năm 1989. Sau đó thì bà Imelda và các con của ông đã trở về Phi Luật Tân. Hầu hết đã được bầu vào các chức vụ công quyền, trở lại chính trường với sức mạnh khó tin.

Theo công tố viên chính phủ Ryan Quilala nói với các phóng viên, việc Imelda Marcos và chồng bà thành lập và quản trị các hội tại Thụy Sĩ là vi phạm hiến pháp Phi Luật Tân, sử dụng những bí danh để tìm cách che giấu các ngân quỹ bị đánh cắp. Vợ chồng Marcos đã bị tố cáo cướp bóc kho bạc của chính phủ, giữa lúc dân chúng nghèo đói cùng cực. Họ phủ nhận cáo buộc, nói rằng họ không làm điều gì sai trái, và đã chiến đấu thành công trong nhiều vụ kiện khác về tội tham nhũng.

Vào ngày thứ Sáu, bà Imelda Marcos được tòa tha bổng trong ba vụ kiện khác, được nộp đơn trong năm 1991 và làm tốn mất gần ba chục năm xét xử bởi một số thẩm phán và công tố viên. Bà đã từng bị kết án trong một vụ kiện về việc nhận hối lộ trong năm 1993, nhưng sau đó Tối Cao Pháp Viện phán quyết rằng bà không làm điều gì sai trái.

Tổng Thống Rodrigo Duterte, một đồng minh của vợ chồng Marcos, trong năm ngoái nói rằng gia đình Marcos đã tỏ thái độ sẵn lòng trả lại một số tiền chưa được xác định là bao nhiêu, và “một ít lượng vàng” để giúp làm dịu bớt tình trạng thâm thủng ngân sách. Ông Duterte cho biết gia đình Marcos vẫn phủ nhận rằng số tài sản đó là do ăn cắp, như các đối thủ chính trị từng cáo buộc.