Anh, Mỹ đưa em của Vua Salman trở về Saudi, sắp có thay đổi quyền lực?

Ahmad bin Abdulaziz (Flickr)

RIYADH - Người em ruột duy nhất còn sống của Quốc Vương Salman đã trở về Vương Quốc Ả Rập Saudi, trong lúc vương quốc tiếp tục bị cộng đồng quốc tế chỉ trích kịch liệt về vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi. Sự trở về của Hoàng Tử Ahmad bin Abdulaziz chưa được vương quốc xác nhận.

Trong ngày thứ Tư, công tố viện Thổ Nhĩ Kỳ chính thức cho biết ông Khashoggi đã bị siết cổ cho đến chết, sau đó xác bị chặt ra nhiều mảng để có thể mang ra ngoài tòa lãnh sự và phi tang.

Cùng ngày, các nguồn tin từ Anh Quốc cho biết Hoàng Tử Ahmad bin Abdulaziz đã bay về Riyadh từ London trong ngày thứ Ba. Sự trở về của ông bin Abdulaziz là một mối thách đố đối với quyền lực của Thái Tử Mohammed bin Salman (MBS), người mới trên 30 tuổi và trong thực tế đang cai trị Saudi Arabia mặc dù là con của quốc vương.

Các nguồn tin cho biết chính thái tử này đã ân cần đón tiếp ông chú bin Abdulaziz tại phi trường thủ đô Riyadh. Vị hoàng thân này muốn đóng một vai trò để thực hiện những thay đổi trong chính quyền, có thể là chính ông sẽ giữ vai trò quan trọng trong một cuộc sắp xếp mới, hoặc để giúp chọn một giải pháp thay thế MBS.

Ngoài vụ thanh toán Khashoggi, một số biến cố khác xảy ra tại Ả Rập Saudi đã khiến Thái Tử Mohammed bin Salman trở thành kẻ gây bất mãn trong hoàng gia, một biểu tượng cho sự bất ổn của hoàng tộc.
Trước đây, Hoàng Thân bin Abdulaziz là một trong ba thành viên trong hội đồng trung thành không bỏ phiếu chọn MBS lên vai trò nắm quyền. Ông đã công khai cho thấy sự không tán thành của ông.

Là một thành viên cao cấp nhất của hoàng gia, nguồn tin cho biết ông bin Abdulaziz - lâu nay sống ở nước Anh - đã đồng ý trở về Riyadh chỉ sau khi nhận được sự bảo đảm an ninh từ chính phủ Anh và Hoa Kỳ.
Các nguồn tin nói rằng vị hoàng thân này sợ không dám trở lại, vì đã công khai thách thức cháu bin Salman nhiều lần.
Trong tháng 11, 2017, Thái Tử bin Salman đã thực hiện một cuộc thanh trừng rộng lớn, nhắm vào các bộ trưởng cao cấp và các hoàng tử, dưới chiêu bài chống tham nhũng.

Việc trở về nước diễn ra gần một tháng sau khi Khashoggi, một ký giả người Saudi từng viết bài cho báo Washington Post, đã bị giết tại tòa lãnh sự Saudi ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, vào ngày 2 tháng Mười.
Có 18 người bị bắt tại Ả Rập Saudi liên quan đến vụ giết người, được cho là do lệnh từ các viên chức cao cấp của Saudi, mà có thể là từ Thái Tử bin Salman.

Hoàng tử Ahmad là ai? Em trai của Quốc Vương Salman, bin Abdulaziz, năm nay 76 tuổi, là một thành viên cao cấp trong hoàng gia Ả Rập Saudi. Địa vị của ông trong tư cách là em của nhà vua đã đemangm lại cho ông một tầm quan trọng đặc biệt trong vương quốc.

Ông và nhà vua là hai thành viên còn lại của “bộ bảy Sudairi” đầy thế lực, gồm bảy người con của Quốc Vương Abdul Aziz - được coi là người sáng lập vương quốc trong thời hiện đại. Bảy anh em cấu kết với nhau để bảo đảm rằng ngai vàng và các bộ quan trọng được chuyển qua giữa họ với nhau, và ở ngoài tầm tay với của hàng chục người con trai khác của nhà vua.

Bin Abdulaziz từng là thứ trưởng Bộ Nội Vụ trong nhiều thập niên, và trong một thời gian ngắn ông làm Bộ Trưởng Nội Vụ vào năm 2012, nhưng từ đó ông về hưu dành phần lớn thời gian sống tại London.
Việc ông bin Abdulaziz về tới Riyadh có thể báo hiệu một cuộc thay đổi ở những vị trí hàng đầu của giới lãnh đạo Saudi Arabia.

Trong tháng Chín, ông bin Abdulaziz gây ra nhiều tranh cãi, khi một đoạn video cho thấy ông nói chuyện với những người biểu tình ở London, gây ra lo ngại về lòng trung thành của ông đối với bin Salman.

Đoạn phim dài gần hai phút dường như cho thấy ông hỏi những người biểu tình, phản đối vai trò của vương quốc trong cuộc chiến ở Yemen, rằng tại sao họ than phiền với ông thay vì với quốc vương và thái tử. Ông cũng nói ông hy vọng rằng cuộc chiến ở Yemen và các nơi khác sẽ chấm dứt càng sớm càng tốt.

Ngay sau đó, bin Abdulaziz đưa ra một bản tuyên bố đính chánh ngắn gọn, nói rằng những lời ông nói là nhằm làm sáng tỏ rằng “quốc vương và hoàng thái tử chịu trách nhiệm về quốc gia và những quyết định của chính phủ.”

Việc ông bin Abdulaziz về nước là một hậu quả trực tiếp của vụ giết chết Khashoggi, cũng như của niềm mong ước của quốc tế nhằm bảo đảm sự ổn định của vương quốc này.

Vì gia đình cầm quyền ở Ả Rập Saudi và trên chính thái tử đang bị áp lực từ các thế lực trên thế giới, nên người ta tin rằng hai chính phủ Anh và Mỹ đã dàn xếp để đưa Hoàng Thân bin Abdulaziz trở về nước, để đóng một vai trò trong một cuộc thay đổi chính quyền sắp xảy ra.